Соҳаи тандурустӣ, ҳифзи сиҳати омма дар Тоҷикистон низ олуда ва ғутида ба фасод аст. Ҳиҷ табибе бидуни гирифтани «ҳақ» ҳатто тарафи бемор нигоҳ намекунад. Мутаассифона ватани моро ин режим пурра ба фасоду ришват олуда кард.
Духтурҳо ба шахси бемор на ҳамчун бемор, балки ҳамчун муштарӣ муносибат мекунанд. Муштарӣ пули бештар диҳад бемори асосии духтур ҳамон мешавад. Вале агар пулаш кам ва аз тоифаи нодори ҷомеа бошад, духтур муносибаташ бо вай сардтар мешавад. Муаллифи номаи аввал беморхонаро ба бозор шабоҳат додааст, ки воқиан ҳам мувофиқ аст:
Ҳамадонӣ
Ассалому алайкум бародари шуҷоъу далер Муҳаммадиқболи Садриддин!
Парвардиор умри ҳазрати Нуҳ алайҳисалом диҳад ва дар роҳ мубориза доимо устувор бошед. Ман аз ноҳияи Ҳамадонӣ бароятон менависам. Ҳар вақте фарзандҳо бемор мешаванду ба беморхона меравам, валлоҳ мегуӣ, ки беморхона неву бозор рафта бошам. Барои мисол духтури кудакона Ҳакимов дар якум этаж якум кабинет дасти рост, бурутҳояш паҳнкардагӣ, аз ҳаромхурӣ чени фил шудааст. Дар пеши таксиҳои Ҳамадонӣ-развилка, аптека дорад. Вақте дорухатро менависад, таъкид мекунад, ки «бра дорувора ай ҳамуҷа гир». Бо духтур Нуров доду гирифт дорад. Агар рентген карданӣ бошад, кудакро пеши ҳамон роҳӣ мекунад. Дар коғаз менависад, ки аз ҳамин чанд сум бигир. Бо ҳарфҳои морморак менависад, фикр мекунад, ки мардумсавод надоранд. Барои мисол дар коғази мо 80сомонӣ навишта буд. Аз руи қоида кудакҳои хурди то яксола бе пул аст. Пеши кадом духтур наравӣ, мегуяд, ки даҳ сомонӣ, бист сомонӣ бидеҳ. Магар инҳо маош намегиранд? Ман ҳайрон мешавам. Мардуми бечора сум надорад. Як рӯзи сиёҳе дорем мо мардуми оддӣ ва камбағал. Духтури гуш дуюм этаж, се нафар дар як кабинетанд. Фамилияҳояшонро намедонам.
Шифохонаро ду тақсим кардаанд. Бояд ки анализҳоятро дар лабораторияи Фароз супорӣ, дигар ҷо намешудааст. Зури мо ба Фароз намерасад. Як даҳшат аст. Ақалан дами раҳи ҳаминҳояшро камтар бигиред.
Барои оби хонаи мо ва ҳамсояҳо счочик заданд. Нархаш 120 сомонӣ. Бо зури мечаспонанду суматро мегиранд. Ҳамин шуравӣ чени шумо ақл надошт, ки то ҳаминруза начаспонд?
Эй, фермаи ҷавоб! Вақте ҳамин нома пахш мешавад шумо беғайратҳо дар комментҳо хоин гуфта ҳарчи нанависед. Тамоми давлатҳо мухолифин дорад. Лекин тоқа ҳамин шумо бекалаҳо мухолифонро террористу экстремист баровардаед. Як давлати дигарро нишон диҳед, ки мисли шумо мухолифҳоро ҳаминхелин бигуяд, он вқт ман тамоман наменависам. Эй, худкушҳои бегонапараст. Шумо пагоҳ дар назди Аллоҳ чи ҷавоб медиҳед? Ҳақиқатро гуфта наметавонед, ақалн дахолат накунед. Агар барои бародар Муҳаммадиқбол пул даркор бошад, даҳҳо бор мақомот пул пешниҳод кард, ҳамонро мегирифт, хап мешишт. Аммо аз ҷонаш гузашта баромада барои бародарҳои мусалмони худаш дифоъ карда истодааст. Эй, мардуми тоҷик, ҳама медонад, ки шумо чи хел бағайрату баор ҳастед. Ин гапи ман дар ҷанги қирғизу тоҷик тасдиқи худашро ёфт.
Аз мурдан наметарсед, аммо аз ҳақи худ дифоъ кардан метарсед. Яке туҳмат карда падар ё модаратро ба пулис даъват карда таҳқир мекунанд. Куҷоянд ҳамон 63 депутат? Чаро дар ягон расона баромад намекунанд? Аз ҳақи мардум дифоъ намекунанд. Барои чи ба мардум хидмат намекунед? Шуморо ҳам мисли ҳамон Усмонзода говсуд кунанд, баъд мардум мешиносад шуморо, ки депутат дошта будаам. Як вазир даҳ хона дорад. Барои чи бачаи як вазир дар муҳоҷират нест? Барои чи набераи як вазир дар хидмати аскарӣ нест? Ватан тоқа ватани бачаи камбағал аст? Агар ҳамин хел бошад курсиҳоро холӣ кунед. Мо аз шумо безор шудаем инро медонед!
Барои мардум маълумот бидиҳед, ки ин қадар сарватҳои зеризаминӣ куҷо шуд ва куҷо мераванд: ангишт, тилову нуқраву симоб, сангҳои лоҷуварду алмосу лаъли Бадахшон ва дигарҳояш куҷо мешаванд? Бароед маълумоту ҳисобот диҳед. Дар ҳамин даврони истиқлолият мурдаи бачаи кадом вазирро аз хидмат ва ё муҳоҷират оварданд? 100 вазир зиёд аст. Бачаҳои онҳо бача будаанду бачаҳои мо тухми ҷоруб? Барои чи дар деҳаҳо светҳоро мекушанду дар хонаи вазирҳо чароғон? Чи вазир гуфта калаи шер овардааст? Вазир шуд бояд ҳақи мардумро бихурад? Ва бо чаҳор Ландкрузер бигардад? Тамоми номаъқулиҳоро бачаҳои вазирҳою раисҳою муовинонашон мекунанд. Ҳама дар даҳонатон об мегиреду хапед. Ақалан даҳ рӯз маҳкамашон намекунед.
Далери Эмомалӣ баромад гуфт, ки як прокурор ё раиси ноҳия чи хел бо як маош БМВ ё мерседеси 50-60 ҳазор долларӣ мехарад, ягонтоат ҷавоб наёфтед, зуратон омаду туҳмат карда бурдеду маҳкамаш кардед. Шумо аз гуфтан ва шунидани ҳарфи ҳақиқат сахт метарсед. Чаро? ки ба гуфтаи мардум таги думатон тар аст.
Тоҷикобод
Ассалому алайкум бародар Муҳаммадиқбол. Ин номаро аз Тоҷикобод мефиристам. Нома дар бораи Тоҷикобод аст, аммо худам дар яке аз шаҳрҳои Русия ҳастам. Муҳоҷири меҳнатӣ. Аз деҳаи Капали ҷамоати Қалъали лаби об. Дар бораи зулми як нафар болоии мардуми деҳа мехоҳам нависам.
Шумо дар чанд наворатон гуфтед, ки агар ҳато бародарам зулм кунад, ман онро мегуям. Барои чи ин суханро инҷо ёдовар шудам? Зеро ин шахс номаш Ваҳҳобов Мустаон бародари як нафар одами шинохта. Бовар дорам шумо ҳаммешиносед. Он нафар як вақтҳо дар Наҳзат фаъолияти расмӣ дошт. Шарт нест номи ӯ дар ин матн ва ё навор гуфта шавад. Зеро намехостам номи вай ба хотири додари хунхораш сиёҳ шавад. Аммо дар бораи додараш ногуфта наметавонам.
Маълумот:
Ваҳҳобов Мустаон Илёсович 20 августи 1974 ба дунё омадааст. Зода ва истиқоматкунандаи деҳаи Капали ноҳияи Тоҷикобод аст. Маълумоти олӣ дорад. Шуъбаи шарқшиносии Донишгоҳи давлатии Тоҷикистонро хатм кардааст. Шахси босавод аст. Дар баробари ин ҳилагару маккор аст. 2 писар дорад:- Абдулло ва Порсо.
Пеш муҷоҳиди шайх буд. Баъди ҷангҳо аз солҳои 2000, 7-8 сол директори мактаби ҳамин деҳа буд. Аз ҳисоби ҳукумат ангишту орду равған ҳам барои хонандагони то синфи 4 ва ҳам барои «помощ»-и ҳамин деҳа меоварданд. Ончунон ғорат мекард, ки ҳатто фарзандонаш ки он вақто хурд (7,8,9- сола) буданд, дар куча мегуфтанд ки мо ҳаргиз орд ва ангиштро аз бозор намехарем.
Мисли аждаҳори калони Тоҷикистон (яъне Раҳмонов).
Се бародарашро дар гирдаш ҳамчун муаллим ба кор гирифта буд. (Аҳтам, Маҳкам ва Баҳром )
Баъди 7-8 сол ӯро боз ба мактаби рақами 1-и ноҳияи Тоҷикобод ба вазифаи директорӣ монданд. Дар онҷо 2-3 сол кор кард, ки ӯро бо як духтари синфи 11 номаш Ситора буд, чанбор якҷоя диданд. Баъди ин ӯро аз онҷо ҳам пеш карданд. Қариб, ки тюрмааш мекарданд. Аммо бо ёрии бародараш Ваҳҳобов Суҳроб, ки он вақт командири част дар Хуҷанд буд, ҷонашро халос карда ба Русия шаҳри Санкт-Петербург гурехта омад. (Ин тахминан солҳои 2013-2014 буд) Дар ягон ҷо кор намекард. Дар Питер ҳамаи муҳоҷирони ин деҳаро (Капалӣ) як рӯзи якшанбе ҷамъ карда маҷлис гузаронд, ки бояд як фонд ташкил кард. Бояд гуфт, ки дар кори ташкили фондаш боз ду лошахури дигар ҳам аз ҳамон деҳа буданд: Абубакр ва Абдуқаҳҳор. Худи Мустаон ташкилотчии фонд, Абубакр раиси фонд, Абдуқаҳҳор, ки дар Москва бригадири калон буд, бухгалтер таъин шудаанд. Ин фонди муҳоҷират тақрибан 2-3 давом ёфт, баъдан барҳам хурд.
Вай фонд куҷо шуд то ҳол ҳеҷ кас намедонад.
Чанд сол дар Россия гашт баъд Тоҷикистон рафт. Чанд сол бекор буд. Дар вақтҳои бекориаш бо дуздони деҳа бисёр ҳамкории хуб дошт. Аз оғилҳо фақат гӯсфанд медуздиданд. Ҳатто аз оғили апаи худаш, ки шавҳараш дар Русия буд, гусфандашро дуздида бурданд.
Хуллас, чанд соли ҳаёташро бо дуздӣ дар деҳа гузаронд.
Ҳозир 3-4 сол мешавад,ки ин дузд боз раиси деҳа шудааст. Дар ҳама ҷабҳа бузҳои худашро дорад. Масалан дар Русия дар байни муҳоҷирон, дар мактаб, дар масҷид, дар байни ҷавонони деҳа, ҳатто дар байни занҳо. Хуллас, гушу чашмаш дар ҳама ҷо ҳаст. Ҳозир як шиор дорад:
«Муҷоҳидам шудам ба қадрам нарасиданд, директорам шудам ба қадрам нарасиданд, дар Русия ба муҳоҷирони деҳаамон фонд ташкил кардам, онҷо ҳам ба қадрам нарасиданд. Акнун дар хизмати ҳукумат мешаваму ҳамаи қасдамро аз ин деҳа мегирам».
Ин ҳадаф ва шиораш аст ки доим такрор мекунад. Ба ҳамин наздикӣ аз тарафи ООН маблағ ҷудо карда шуд барои кашонидани оби нушокӣ ба деҳа. Ин раиси номуҳтарам (Мустаон) аввал маҷлис карда гуфт, ки ҳамаи маблағро ООН пардохт мекунаду вазифаи мо фақат қубурҳои обро аз куҳ то деҳа кандан аст.
Баъдан, баъди чанд моҳ боз маҷлис кард, ки аз ҳар хоҷагӣ 500 сомонӣ ҷамъ карда шавад барои музди меҳнати коргарон. Инашро худо медонад, ки ин пулро куҷо кард. Аҳолии ин деҳа зиёда аз 1500 хоҷагӣ аст.
Баъдан боз бародари командираш Суҳробро, ки командири част дар Хуҷанд буд, аз кор озодаш карданд (сабабашро намедонем) ҳозир ӯро директори мактаби деҳа монданд.
Тасаввур кунед одаме, ки командири части ҳарбӣ буд, ӯро ба ҷуз муаллимӣ дигар дар ягонҷо кор нагирифтанд, чунки додараш ҳамин Мустаон як вақтҳо муҷоҳид будаст.
Бародар Муҳаммадиқбол! Мо ҳамаи барномаҳои шуморо тамошо мекунем. Бубинед, ин фақат зулми як раиси деҳа буд. Мо мебинем аз ҳама манотиқи Тоҷикистон ба шумо маълумот дар бораи золимонро меависнад. Аммо мутаассифона аз ноҳияи Тоҷикобод ҳама мурғ шудаанд. Мардуми Тоҷикобод бояд бедор бишавед!
Кулоб
Ассалому алейкум бародар Муҳаммадиқболи Садриддин! Ман аз шаҳри Кулоби бостонӣ ҳастам. Ин номаи ман ба Эмомалӣ Раҳмонов аст. Эмомалие, ки хуни тоҷикони моро макида истодааст. Эмомалӣ Раҳмонов қасам ба бузургии Аллоҳ ту дар назди мардуми тоҷик як қотил, хиëнаткор, дузд ва ватанфурӯш ҳастӣ. Ин гапҳо дар ҳақи ту кам ҳаст.
Ту мардуми халқи моро бе ватан кардаӣ, мардуми тоҷики моро ба ғулому канизу батраку мардикори русҳо табдил додаӣ. Чаро ба муҳоҷир табдил додӣ? Чаро ба Русия меоӣ аз аҳволи онҳо хабардор намешавӣ? Чунки медонӣ, ки
«уво беҳад тра бад мебинан, ба ин хол ту расондӣ инҳоро, ть фикр мекнӣ инҳо туро нағз мебинан? Не, не худатам медонӣ ҳеҷ қадар обуруе надорӣ да назди муҳоҷиро».
Моро сӣ сол мешавад, ки зери зулми худату аводат кардаӣ.
Гуфти Саймурод Давлатов мо 30- сол аз илм дур шудем. Ҳамаи ин бесаводӣ ва беилмиро сабабаш ҳамин Раҳмонов хиёнаткор аст.
30- сол, ин ба даҳан осон аст гуфтанаш! Ин чи ҳолу рӯз аст барои миллати тоҷик. Ҳатто аз ғуломиву мардикорӣ моро задазада пеш карда истодаанд. Аммо ин шо Аллоҳ барои пирузии мардуми тоҷики мо камаш монд. Мардуми Кулоби бостонӣ ба шумо чӣ шуд? Шумо таҳти зулм мондаед:
«хезен сартона вардорен. Ворухда ҷанги қирғизу, тоҷик шид рафтен, мубориза будрден ,мешудаст, ку! Мо олям метонем амин амала ба Раҳмонови лаин кунем». Ба Худо қасам падарони мо ин кори хаторо карданд, ки инро ба қудрат оварданд. Аммо мо бояд ислоҳ кунем хатогиямонро, мо бояд намонем Рустами лаинро дар сари қудрат монад. Бархезед мардуми Кулоби ман, бархезед! Дар хуни шумо нотарсӣ ҳаст медонам. Аммо чаро аз як лаин ин қадар дар дил тарср доред. Илтимос бархезед. Мо бояд намонем писарашро ба қудрат биëрад.
Раҳмонов, падарони мо туро ба қудрат оварданд, мо писаронашон туро аз қудрате, ки ба чангу дандон қапидаӣ хоҳем гирифт.
Аввалин муборизаи мо ин муқобили бо облава, одамдуздӣ бояд бошад. Намонед, ки шуморо дузданд. Ба онҳо ҳуҷум кунед. Ҳеҷ вақт нагузор бародар, ки сарат хам бошад. И чист охир? Одамдуздии тайёр аст. Эй,бародаро! Бахудо монеъашон шавед нагузоред бо зури коре кунанд.Ҷавонҳои мо аз дасти ин лаъин муҳоҷир шудаанд, аз дасти ин муҳоҷир аз Русия баргашта омада наметавонанд, Русия бошад моро сур карда истодааст.
Мо, ҳар кадомамон дар маҳаллу деҳаамон шиносу хешу табори ҳамдигар ҳастем. Дустони зиёд дорем. Бар зидди ин лаъин бояд бархезем, ҳамакаса якҷояшуда хезем. Мо дар ҳукумат ҳам одамони худамон, хешу таборони худамонро дорем.
Як руз маслиҳате кардем. Як бародари ҳукуматии мо гуфт: «агар ҳукумат амихел рафтан гирад зарари мардум то чанд зиëдтар мешавад. Мо аз Фронти халқӣ будем. Ҳозир сахт афсус мехурем, пушаймонем бо он хатое кардем 32 сол пеш».
Инқилобе, Раҳмоновро ба ларза меорад наздик аст. Боре як дустамон гуфт ( ҳаргиз тарҳе мекашед дар нома нанависед!)
Мо намехоҳем, ки ранги Раҳмонов ба хуну ба қатл ҳукуматро гирем. Лекин нашавад ин коро карданамон даркор.
Бародар Аллоҳ нигаҳбонатон бошад. Ин ша Аллоҳ шуморо дар ватан интизорем.
Раҳмонов! Ин нома аз писарони ҷанговарони Фронти халқӣ фиристода шуд. Баъд ту фикр накун падарҳои моро шикастӣ моро ҳам мешиканӣ. Не, қасам ба Аллоҳ ҷавоб мегуӣ!
Ё безарар гардонида мешавӣ дар Тоҷикистон ë дафъ мешавӣ, меравӣ бо оилаи лаъинат.
Аллоҳ нигаҳбонатон бародарони мубориз! Ҳеҷ вақт натарсед, ҳеҷ вақт зулмро ба гардан нагиред, мардуми азизам!
Истаравшан
Ассалому алейкум ва раҳматуллоҳи ва баракотуҳу бародар Муҳаммадиқбол!
Нома аз Ниҷонии Истаравшан фиристода мешавад. Дар деҳаи мо ноадолатиҳо бисёр шуда истодааст. Аз деҳаи мо ба шумо зиёд нома рафтааст, ки Шумо чоп намудед. Бисёр хуб. Мардуми мо Ислоҳро хуб шинохтааст. Аммо худи ман ба Шумо бори аввал нома навишта истодаам.
Ба ман номаҳои аввалин руҳ ва ҷуръат дод. Миннатдории худро ба он бародарони номаҳо аввалро навишта изҳор дошта гуфтаниам, ки Аллоҳ аз онҳо розӣ бошад.
Бародар Муҳаммадиқбол ман низ муҳоҷир мебошам! Рафта омада ризқ насиба карда боз бармегардам. Ҳозир айни замон дар ватани худ қарор дорам. Дар инҷо аҳволи аҳолӣ тамоман муташанниҷ. Асосан иллати барои ба шумо мактуб навистан ҳамин шуд, ки як бачаи 17 ё 18 солаи синфи 11 хон худашро ба дор кашид. Ин ҷавон ба бозор ангурфурушӣ меравад. Бо ментҳои бозор гапҳояшон мегурезад. Таги гап чи бошад барои ман номаълум. Ментҳо бачаро «ту ҳоло бо мо гап мегардонӣ» гуфта телефонашро мегиранд. Ва аз телефони бача чи чизҳое меёбанд, ё ки худашон мемонанд. Хуллас коре карда туҳмат карда бачара мебаранд. Баъд бечора падар модар сарсон шуда пули калон дода халос мекунанду ба хона меоваранд.
Дар милисахона ба бача чи хел таъзиқ фишор меоваранд, азоб медиҳанд, ки хуллас пас аз як ҳафта ё 10 рӯз ҷавонписар худашро ба дор овехт. Ман дар ҷанозаи ҳамин ҷавон иштирок кардам. Маросими намози ҷаноза дар санаи 13.10.2024 доир шуд. Бародар Муҳаммадиқбол! Аҳволи модарашро дида қарор истода натавонистам. Бечора апаи Ойҷамол чунонам аҳволаш даҳшатнок буд ҳеҷ инсони солим онро дида ором наметавонист бошад.
Бародар як дуо мекунам. Шумо омин гуеду ва Шуморо тамошо карда гуш мекардагиҳо низ омин гуянд, зоро дуоҳои ҳамаи мардум иҷобат шавад.
Ё Аллоҳ ин Эмомтапак бо ин ҳукумату бо ин коргаронаш то мурдаи Рустаму Сомону Исмоилро набинад намурад. Азизмоҳ ба чунин аҳволи апаи Ойҷамол гирифтор гарданду мо бубинем ин ҳолатро…
Озодаю Тахминаю Фирузаю Парвина ва дигар духтарҳояш ба ҳамин аҳвол гирифтор шаваду мардум тамошо кунад. Ҳар касеки чоплус бошад илоҳо хору залил шавад. Милисаю амнияташ низ хору залил шуда дар таги пои халқи мазлум қарор бигирад. Омин ё Раббул ъоламин !
Эй халқи Ниҷонӣ! Бедор шавед. Як сабукпо раиси деҳа, як хоҳари аз худаш бадтар директори мактаб, як артисти муфтхур дар мактаби дигарӣ директор. Эй,вой бар аҳволи шумо.
То ин замон, номаҳои ба шумо навишта ҳаммаш ростанду ҳақиқатанд. Чандин нафарро аз деҳа қапида бурданд, ки онҳо ба шумо навиштаанд, аммо маълум шуд, ки онҳо набудаанд, боз сар доданд. Аммо ин корҳои онҳо сафи муборизон ва сафи номанависон барои шуморо зиёд кард. Барои мисол худи ман якум бор менависам. Минбаъд ҳамеша менависам.
Хитоби дигар ба тамоми мардуми Истаравшан. Кани шуҷотаи истаравшании шумо?. Наход то ҳамин дараҷа мурғ шудаед? Ягон нафар ҷунбида наметавонад. Ин чи гап аст? Деҳаи Ругунд канӣ шумо? Ако Салимҷон Султонзодаро мешиносед? Гарчанде аз Зафаробод бошад ҳам аслан аз деҳаи Шумо.
Ман фахр мекунам бо он одам!