Адабиёт ва фарҳанг

Мард гуфт: пас ман меравам ба хонаводаам иттилоъ медиҳам то фардо хонаи мо ба меҳмонӣ биёянд. Рӯзи баъди мард ба кораш рафт ва баъд аз баргаштан ба манзил ба ҳамсараш гуфт: Хонаводаам ҳоло мерасанд ғизои шом омода кардаӣ ё не? Зан гуфт: Не хаста будам, ҳавсала надоштам то хӯрок омода кунам, охир хонаводаи ту бегона нестандку. Як чизи андаке тайёр мекунем кифоя. Мард гуфт, Худо туро бубахшад чаро аз дирӯз ба ман нагуфтӣ, ки наметавонам ки ғизо омода кунам. Охир ҳозир мерасанд меҳмононам ман чи кор кунам?! Зан гуфт, ки ба онҳо занг бизан ва узрхоҳӣ кун (яъне имшаб наоянд)

Дар Яман подшоҳе будааст ва дар саховату эҳсон номаш шўҳрати олам ва дар ганҷбахшӣ беназир будааст.

Ҳазрати одам панҷ васият ба фарзандаш Шис кард ва дастур дод ӯ низ ин васиятҳоро ба фарзандаш бигӯяд.

Дар ҷамъи ёру дўстон, ки дар Русия дар муҳоҷирати меҳнатӣ қарор доштанд ва зиёфате барои мани меҳмони аз Тоҷикистон омада ороста буданд, шоҳиди ҳоли як нафар ҳамзабону ҳамдину ҳамватанам гаштам

Тӯли солиён аст, ки бо посух додан ба саволу ҷавобҳои шаръӣ бо мардуми зиёд аз қишрҳои мухталифи ҷомеъа дар тамосам ва ошноӣ дорам.

Барои ҳар шахс мафҳуми ватану зодгоҳ ва ватандорию ватандўстӣ хусусият ва фаҳмиши хосеро дорад. Масалан дар забони халқаст, ки мегўянд:

Аз Солеҳи Алмарқадӣ(рах)ривоят аст,ки ҳазрат мегузаштанд ҳангоми сафарашон аз як диёр ё сарзамине,ки ба харобае мубаддал гаштааст ва ҳеҷ ҳаракати зиндаҷонеро эҳсос накарданд.

Инсон сухан намегӯяд, магар он суханеро, ки дилаш аз он пур шуда бошад. Аз ин хотир қабл аз сухан гуфтанамон хуб биандешем сипас сухан гӯем.

Мегўянд Осафуддавла рўзе ба иттифоқи ғуломони худ аз яке аз кўчаҳои танги хуросон мегузашт. Дар ин мавқеъ марде чанд сар хари худро пеш андохта буд ва бидуни таваҷҷўҳ ба Осафуддавла пеш меронд ва роҳро барои гузаштани волӣ боз намекард.

Аллома Ибни Қайми Ҷавзӣ (раҳ) мегуяд: Ғаму андуҳ ва мушаққатҳо ҳамеша аз ду роҳ ба вуҷуд меоянд..